Home > De das > Sociaal gedrag  
Deel deze pagina: 

De Das

Sociaal gedrag

Steun ons:
Doneer Online
Vriendenloterij
Wordt gesteund door:
VriendenloterijStichting DierenLot
Een van de minst aanstootgevende wilde dieren
"Een van de minst aanstootgevende wilde dieren die deze planeet bewonen"
(Richard Meyer, The Fate of the Badger 1986)
Vroeger dacht men van de das dat hij een nurkse kluizenaar was die eenzaam in zijn dassenburcht leefde. Onderzoek wees echter uit dat de das juist het tegenovergestelde is. Hij leeft in een familiegroep (clan), die kan bestaan uit volwassen dieren, jongen van dit jaar, en jongen van vorig jaar (jaarlingen). In grootte varieert de clan tussen de 2 en 12 dieren. In onnatuurlijke situaties kunnen de groepen zelfs nog groter zijn. Een voordeel van leven in groepen is dat de dassen hun territorium beter kunnen beschermen.
In zo'n familiegroep is een dominante mannetjesdas (beer) en een dominante vrouwtjesdas (zeug). Deze dominante zeug is degene die jongen krijgt. Soms, als het territorium dat toelaat, wordt een ondergeschikt vrouwtje ook drachtig en worden er twee nesten geboren.
Dassen van één clan hebben een sterke sociale vriendschappelijke band met elkaar. Zieke en oude dassen worden over het algemeen geaccepteerd in de groep, en worden niet gedood door de anderen. Er komen wel gevechten voor bij twisten om de hiërarchie, en tijdens de paartijd in het voorjaar. Er worden wel eens dode dassen gevonden in het veld. Dit zijn veelal verkeersslachtoffers die aan hun verwondingen zijn overleden, of jonge dasjes die een erbarmelijke hongerdood zijn gestorven, na het overlijden van de moederdas. Een enkele das overlijdt ten gevolge van een territoriaal gevecht. De populatie in Brabant is echter zo klein en versnipperd, dat dit laatste zelden voorkomt.

Overdag slapen dassen, in groepjes bij elkaar, in een kamer van hun burcht.
Als de dassen s' avonds uit het hol komen, besteden ze eerst uitgebreid aandacht aan de verzorging van hun pels. Ze gaan minutenlang krabben op een manier die sterk overeenkomt met die van een hond. De verschillen zijn dat een das zijn lange nagels gebruikt als kam en dat hij op zijn onderrug kan gaan zitten om eens lekker over zijn buik te krabben (video). Een heuse Nederlandse panda!
De das, een heuse Nederlandse panda.
De das, een heuse Nederlandse panda
Dassen verzorgen niet alleen elkaars vacht, maar stempelen elkaar ook met een secreet uit de anaalklieren. Iedere das heeft een unieke geur, en de menging van al die geuren zorgt voor een unieke geur van de clan. Dassen herkennen elkaar, maar ook indringers, door die geur. In de paartijd zijn de dassen zeer territoriaal. Als deze voorbij is, vinden er regelmatig overschrijdingen van de territoriumgrenzen plaats. Dassen uit nabijgelegen territoria zijn dikwijls verwant aan elkaar en zoeken elkaar soms zelfs in de burchten op.

Na de verzorging van de vacht is het tijd voor spel. Vooral de jonge dassen en de jongen van vorig jaar (jaarlingen) zijn hierbij betrokken. Volwassen dieren zijn wat rustiger en serieuzer.

Voedsel zoeken (foerageren) doen dassen meestal alleen. Jonge dasjes worden gedurende 2 maanden, nadat ze voor het eerst uit het hol zijn gekomen, door het vrouwtje begeleid. Ze leert de jongen wat eetbaar is, en waar dat voedsel te vinden is. De jongen bouwen zo gaandeweg een plattegrond van geuren op.

Dassen maken ook geluiden. Dit varieert van het 'kekkerende' geluid van spelende jonge dasjes tot grommen, keffen of schreeuwen van angst of pijn.
Meer informatie over de geluiden van dassen.

Interactie met andere dieren

De zwart-witte strepen op de kop van de das waarschuwen andere dieren dat hij sterk is, en beschikt over geduchte 'wapens'. Hierdoor laten ze hem ongestoord zijn gang gaan.

Dassen schenken weinig tot geen aandacht aan andere dieren die te snel of te groot zijn om als voedsel te dienen. Tijdens het zoeken naar voedsel lopen ze onverstoorbaar tussen het vee regenwormen te zoeken, en keren ze koeienvlaaien om op zoek naar mestkevers.
Dassen hebben wel een enorme hekel aan vee dat over de dassenburcht loopt. De holen worden dan vertrapt en de das weet niet van wie de voetstappen afkomstig zijn die hij onder de grond hoort. Hierdoor komen de dassen zeer laat naar buiten en kunnen zelfs bij langdurige verstoring de burcht verlaten.

Dassenburchten zijn vaak groot genoeg om onderdak te bieden aan tal van andere dieren zoals muizen, konijnen, bunzingen, steenmarters en vossen. Deze worden door de das gedoogd. Als een das echter bij toeval bij een nest jonge konijnen uitkomt, dan zal hij ze hoogst waarschijnlijk toch opeten.
Als er jonge vosjes en jonge dasjes op een burcht aanwezig zijn gebeurt het wel eens dat deze elkaar opzoeken en samen spelen.
Jong vosje
Vossen zoeken alleen holen op bij veel verstoring, slecht weer en als er jongen geboren worden. Vossen maken van hun hol een bende. Ze doen er hun behoefte en slepen prooi(resten) mee het hol in. Binnen korte tijd stinkt het vreselijk. De stank, en rumoer van de jonge vossen, zorgen ervoor dat de das geen gevaar meer kan waarnemen vanuit zijn hol. Het kan er toe leiden dat de dassen naar een ander gedeelte van de burcht verkassen of zelfs de burcht verlaten.

Een volwassen vos is bovengronds veel sneller en behendiger dan een logge, rustige das. Toch loopt hij liever met een boog om de das heen, uit respect voor de kracht die de 2-3 maal zwaardere das bezit.

Dassen zijn speelse dieren. Het wordt wel eens waargenomen dat dassen ook met andere dieren, zoals vossen, spelen. In de Engelse plaats Camberley heeft Paul Wilson in zijn tuin hier een heel bijzonder filmpje van gemaakt. Paul voert de wilde dassen en vossen in zijn tuin. Een vos die door een das werd weggejaagd, maar steeds terugkeerde naar het voer, gaf aanleiding voor de das om hier een spel van te maken. Blijf kijken tot het eind, want hier toont de das zijn ware (speelse) aard.